Activiteiten voor jongeren

Ontmoeting met Ahmed, gedreven coördinator van het jeugdcentrum Averroès

“Ik zal eens iets vertellen!” Tijden een gesprek met Ahmed rijgt hij het ene verhaal aan het andere. Niet zo verwonderlijk na 20 jaar in de sociale sector. “Ik zou er een boek over kunnen schrijven”, zegt hij. Bovendien draagt hij verschillende petten bij Bravvo: begeleider, straathoekwerker en vandaag coördinator van het jeugdcentrum Averroès (een van de zeven jeugd- en gemeenschapscentra van Bravvo). Zijn parcours is een weerspiegeling van zijn dagelijkse engagement voor de jongeren en gezinnen. Nog een mooi voorbeeld van de interne mobiliteit bij de vzw Bravvo. 
 

Van begeleider naar coördinator: een organische evolutie 

In zijn kantoor in de Modelwijk, waar gelach en veel vragen van jongeren weerklinken, doet Ahmed als coördinator veel meer dan zijn teams superviseren. Hij orkestreert er een scala aan ontdekkingen, begeleidingen en gedeelde dromen. Sinds zijn komst bij Bravvo in 2015 is hij alleen maar blijven evolueren, net zoals de horizon die hij voor de jongeren en zijn collega’s probeert uit te tekenen. 

"Als begeleider of straathoekwerker sta je met je twee voeten midden in de actie. Maar als coördinator moet je een helikopterview hebben", vertelt Ahmed ons met een glimlach die boekdelen spreekt. Deze metafoor heeft hij zelf op het terrein meegemaakt. Eerst als animator-opvoeder in het gemeenschapscentrum Papenvest en daarna als straathoekwerker in de Modelwijk, waar hij het echte buurtleven, de noden van de jongeren en de uitdagingen van de families heeft leren kennen. En het is net door die ervaring dat hij zich klaar voelde voor een nieuwe verantwoordelijkheid, als coördinator. 

“Ik heb nu zin om een team aan te sturen en al mijn kennis door te geven. Maar de begeleiders delen in ruil ook hun kennis met mij. Dankzij die wederzijdse uitwisselingen steken we erg veel van elkaar op.” 

Ahmed wou nooit aan de zijlijn staan toekijken. Zijn favoriete plek is middenin de actie. Zo wil hij luisteren naar de mensen, er voor hen zijn en hen wat begeleiding en steun geven. 

Wanneer het over zijn functie als coördinator gaat, dan benadrukt hij het feit dat hij verschillende petten kan dragen, waardoor hij steevast een transversale aanpak hanteert. Aansturing van een team, begeleiding en ondersteuning van de jongeren, het dagelijkse beheer van het centrum ... Hij staat op alle vlakken paraat om waar nodig bij te springen. 

Authenticiteit, een fundamentele waarde 

In het centrum Averroès willen we de jongeren niet veranderen, maar hen begeleiden in hun specifieke context. "De jongeren komen hier om erkend te worden, om zichzelf te zijn”, verduidelijkt Ahmed. Aan die authenticiteit hecht hij erg veel waarde. Een van zijn duizend-en-één verhalen is dat van Redouane, een jongen die Ahmed destijds begeleidde. Hij vroeg: ‘Ahmed, heb je een gekleurd blad papier voor mij?’ Voor sommigen is dat misschien een banale vraag, maar die jongen wou gewoon heel eenvoudig geholpen worden. Ahmed vindt ook niets zinloos: “Wanneer een jongere iets vraagt, ongeacht wat, en jij luistert, dan is dat authenticiteit.” 

Dat is ook zijn kracht als coördinator: achter een misschien eenvoudige of ietwat ongewone vraag de echte behoefte zien, en de kans om een vertrouwensband te creëren. De jongeren komen hier met hun verhalen, dromen, twijfels. En soms begint alles met een eenvoudig gebaar, zoals een gekleurd blad papier of een luisterend oor. 

Dagelijkse realiteiten en uitdagingen  

Werken met jongeren en gezinnen in soms moeilijke situaties, brengt heel wat uitdagingen mee voor een coördinator. Het doelpubliek verandert volgens hem voortdurend en de jongeren hebben erg uiteenlopende verwachtingen. En zoals altijd is luisteren de sleutel tot succes. Hij geeft het voorbeeld van het gamingproject dat onlangs voor de jongeren werd opgestart: “Het gamingproject vertrekt van de vaststelling dat veel jongeren graag videogames spelen, of echt wel geeks zijn! Met de multimediawereld waarin we vandaag leven, leek dit project ons dan ook logisch.” Innoveren, relevant blijven, luisteren naar de jongeren ... Ahmed blijft ervan overtuigd dat dat de kernwaarden van een coördinator zijn. Maar soms moet je ook neen kunnen zeggen. “Het doel is coherent te zijn op lange termijn. Lukraak wat initiatieven in het ijle, dat willen we dan ook absoluut vermijden”, legt hij ons uit. Elk project dat de jongeren of begeleiders voorstellen, moet volgens hem weldoordacht en zinvol zijn. Dat is de taak van de coördinator: een duidelijke richting aangeven, maar tegelijk flexibel blijven en een open blik behouden. 

"Samen is een dynamiek op zich", zegt hij vol overtuiging. Ondanks de realiteit op het terrein ziet hij het als de essentie van zijn taak als coördinator om zowel zijn team als de jongeren bij te staan.  Ahmed wil een dynamiek creëren waarin elk teamlid zich gewaardeerd voelt en iedereen zichzelf kan overstijgen. "Als ik zie dat een van mijn collega’s de capaciteiten heeft om te groeien, dan zal ik de eerste zijn om die daarin te steunen. Want dat was bij mij niet anders.” 

Een ware roeping  

Voor Ahmed is zijn werk niet gewoon een job, maar echt een roeping. “Dat vuur brandt nog altijd. En dat zal wellicht zo blijven voor de rest van mijn leven, want ik zie mij niets anders doen. Het is mijn passie.” Met een brede glimlach vertelt hij een van zijn beste herinneringen: het BX Talent Festival. Toen hij nog straathoekwerker was, had hij samen met de jongeren van de Modelwijk een talenten-buurtfestival georganiseerd. Door hen te helpen met de organisatie hiervan, kon iedereen naar buiten treden met zijn talenten en laten horen of zien wat hij in zijn mars had. “Er waren meer dan 250 mensen. De buurt kwam tot leven en iedereen nodigde zijn familie, vrienden enz. uit. Ik denk dat dat een van mijn mooiste herinneringen is”, vertelt hij zichtbaar geëmotioneerd.  

Hayat heeft altijd duizend ideeën per uur, en het gaat razendsnel in haar hoofd. Deze uitbundige energie is voor de sociaal werkster van het jeugdcentrum Dolto een sterke troef in haar dagelijkse werk.

Energie en levenslust zijn de sleutelwoorden! 

Haar vitaliteit is haar kracht om de aandacht te trekken van de jongeren: "Energie en zotheid, dat ben ik! Ik zal het eerlijk zeggen, je moet een beetje gek zijn om dit werk te doen." Deze aanstekelijke energie is volgens haar essentieel voor haar taak als sociaal werkster, omdat ze daardoor duurzame banden kan smeden met de jongeren. Binnen de dienst Jeugd en Burgerschap van Bravvo werkt zij met tieners van 12 tot 18 jaar in het jeugdcentrum Dolto. Het hele jaar door organiseert ze tal van projecten en workshops om hen te helpen zich te ontplooien. Actief luisteren en een zachte pedagogische aanpak vormen de kern van wat zij doet. 

"Je moet weten te schipperen tussen wat jij hen als jeugdwerkster kunt bieden en wat zij, de jongeren zelf, willen. Want uiteindelijk weet jij het niet beter dan zij. We moeten het samen doen, met hen en voor hen." 

Hayat luistert voortdurend naar de verlangens, de twijfels, de gevoelens en de ideeën van de jongeren. Elke avond noteert ze die in haar telefoon. Zo worden ze een bron van ideeën voor toekomstige activiteiten of projecten. Door deze dagelijkse contacten kan zij in wederzijds respect vertrouwensrelaties opbouwen met de jongeren. Hoewel haar publiek soms met complexe situaties te maken heeft, blijft zij ervan overtuigd dat vertrouwen essentieel is. "Vertrouwen is belangrijk omdat tieners niet in een gemakkelijke leeftijd zitten, en we vaak te maken hebben met jongeren in een puberteitscrisis of met andere persoonlijke problemen... Er zijn zoveel regels en eisen waar ze aan moeten voldoen en soms zijn ze ook wel een beetje weerbarstig, zitten vol twijfels en vragen." 

Door goed naar de jongeren te luisteren en hun stem ook te horen, probeert Hayat een omgeving te creëren waarin iedereen zijn plek kan vinden, kan groeien en zich kan ontwikkelen. 

De creatieve uitlaatklep van Hayat: theater- en slamprojecten 

Wat is er beter om je zelfvertrouwen op te krikken dan een creatieve theaterworkshop? Met haar opleiding als animatrice in de podiumkunsten gebruikt Hayat theater en slam als instrumenten om de stem van jongeren te laten horen. Maar omdat ze haar publiek wel kent, zijn de grote klassiekers niet aan de orde, maar gebruikt ze eerder improvisatie om de jongeren mee te krijgen. De jeugdwerkster stopt al haar energie in een moderne benadering van theater die jongeren aanspreekt: "Het heeft mij heel erg geholpen in mijn leven. Je zou het zo niet zeggen, maar ik ben eigenlijk heel verlegen en heb in mijn leven en in mijn opleiding toneel gespeeld." 

Om de creativiteit en zelfexpressie van de jongeren verder te stimuleren, trekt ze een parallel tussen slam en rap door middel van schrijfworkshops, als ruimtes voor expressie en om samen te komen, die jongeren van alle genders aantrekken. Met al haar energie is Hayat niet het type dat zomaar toekijkt hoe ze hun ding doen. Integendeel, ze gaat vol mee in de workshops, neemt verschillende rollen aan en wijst de weg aan de meest schuchtere deelnemers.

 "Ik ga uit van het principe dat je met hen moet spelen en je jezelf niet te serieus moet nemen, want ergens leer je ze dat we maar onder elkaar zijn en het de bedoeling is lol te hebben. Het is zeker niet de bedoeling elkaar te beoordelen." 

De jeugdwerkster is heel duidelijk: het is essentieel om het tempo van elke jongere te respecteren, ongeacht het project of de workshop. Ze herinnert zich nog een verlegen meisje dat tijdens een geldinzamelingsactie voor een cultureel en artistiek uitwisselingsproject in Colombia toch op het podium durfde klimmen en volledig buiten haar comfortzone trad. Tijdens de laatste voorstelling om geld in te zamelen voor hun project, kreeg elke jongere de kans om een stand-up of slam te doen over een thema naar keuze. Dit jonge meisje, dat voorheen nog nooit aan een voorstelling had meegedaan, sprak Hayat aan en zei: "Ik denk dat ik er klaar voor ben." En zo deed ze haar slam voor 200 mensen. "Voor mij is dat een overwinning, omdat ze me vertrouwde en ik altijd zeg dat het proces veel belangrijker is dan het resultaat." 

Dit project past volledig in de preventieopdracht van Bravvo: werken aan inclusie, eigenwaarde en persoonlijke ontplooiing, het ontwikkelen van een kritische geest, solidariteit... Hayat heeft meer dan één pijl op haar boog. Hoewel theater en slam haar favoriete workshops zijn, laat ze zich meedrijven op de wensen van de jongeren en haar duizenden ideeën. 

Sociaal werkster en vrouw: uitdagingen en ontwikkelingen in het beroep 

Als sociaal werkster komt Hayat in contact met een zeer gevarieerd en soms zelfs disfunctioneel publiek, wat in de dagelijkse praktijk obstakels kan opleveren. Een van de uitdagingen in het sociaal werk die bijzondere aandacht verdient, is het vrouw-zijn. Soms zijn er jongeren die terughoudend staan tegenover een vrouwelijke jeugdwerkster. "Voordat ik bij Bravvo werd aangenomen, kreeg ik vaak te horen: vergeet het om sociaal werkster te worden in een jeugdcentrum." Maar gewapend met een sterk karakter en uitstekende communicatieve vaardigheden, komt ze deze vooroordelen met vertrouwen te boven. Ze gelooft dat de mentaliteit geleidelijk aan verandert en dat vrouw-zijn geen obstakel hoeft te zijn. Om haar plaats in te nemen, houdt ze zich aan drie eenvoudige principes. 

Het eerste principe, en zeker niet het minst belangrijke, is 'ken je publiek'. Kennis van de sociale en culturele codes van de jongeren en de wijken is essentieel voor een jeugdwerkster. Zo wordt het niet alleen makkelijker om je te integreren, maar kun je de jongeren ook beter begeleiden. Een ander belangrijk punt is het omgaan met conflicten. "Ik ben niet bang om spanningen aan te pakken, ongeacht wie de jongere is. Je moet weten hoe je het moet aanpakken en vooral wat afstand nemen. Mijn ervaring helpt me daar veel bij." Met vriendelijkheid, door kalm en respectvol te blijven, probeert ze de onderliggende problemen te omlijnen die aan de basis liggen van elk conflict. Het derde principe waarop ze steunt, is de solidariteit binnen het team van sociaal werkers. "Ik ben ervan overtuigd dat een sociaal werker nooit alleen is, het is een gezamenlijke opdracht, een team. We zouden ons niet eens moeten afvragen hoe we het moeten aanpakken, maar eerder moeten nadenken over de complementariteit tussen de leden van het team. "